Lochem is een gemeente in de Nederlandse provincie Gelderland.
De gemeente heeft een oppervlakte van 2,59 km² aan water. De hoofdplaats is de stad Lochem.
Van eind 2011 tot 30 maart 2015 was de gemeente Lochem een van de twaalf partners in het Europese project Rural Alliances. Sinds 1 november 2014 is de gemeente aangesloten bij de Fairtrade gemeenten.
Geografie
De gemeente Lochem ligt ten oosten van de rivier de IJssel en grenst in het noorden aan de provincie Overijssel. Grotere plaatsen in de buurt zijn de stad Deventer in noordwestelijke richting en de stad Zutphen in zuidwestelijke richting.
Geschiedenis
Op 1 augustus 1971 ging de gemeente Laren (Gld), die naast Laren ook Barchem omvatte, op in de nieuwe gemeente Lochem.
Op 1 januari 2005 werden de gemeenten Gorssel en Lochem (Lochem-Laren-Barchem) samengevoegd tot een nieuwe gemeente (groot) Lochem.
De "kleine landstad" Lochem, één van de vijf stemhebbende steden binnen de Staten van het kwartier Zutphen, die haar stadsrechten kreeg in 1233 van graaf Otto II "met de paardenvoet", had destijds al een stuk geschiedenis achter de rug. Uit een oorkonde van 1059, de oudste over deze nederzetting, blijkt dat er op dat moment al een kerk in Lochem stond. Opgravingen tijdens de restauratie van de Grote of St. Gudulakerk toonden aan dat er zelfs al omstreeks 900 na Chr. een houten kerkje op die plaats moet hebben gestaan, waarmee Lochem één van de oudste kerspelen van de Achterhoek is. Dat in Lochem in de 10e eeuw al een kerkstichting kon plaatsvinden, wijst op een nog oudere historie. De ligging aan de Berkel, waarlangs in vroeger eeuwen veel handel plaatsvond, is hierop waarschijnlijk van invloed geweest.
Na 1233 is het stadje spoedig uitgegroeid en in 1330 kreeg het toestemming tot de bouw van een stadsmuur. Een dubbele gracht, waarvan de binnengracht nog grotendeels aanwezig is, vormde nog een extra bescherming. In de loop der eeuwen is het stadje diverse malen belegerd, vooral tijdens de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648). Het Staatse leger onder leiding van graaf Filips van Hohenlohe-Neuenstein en Willem Lodewijk van Nassau-Dillenburg op 24 september 1582 was verantwoordelijk voor het ontzet van Lochem. In 1590 trachtten de Spanjaarden via een list de stad binnen te dringen, maar de Lochemse "Hooiplukkers", onder aanvoering van Jan Poorters, ontmaskerden de in een hooiwagen verborgen soldaten. In 1606 is de stad nog twee maal belegerd geweest. Na de Vrede van Münster van 1648 werd Lochem binnen 25 jaar twee maal bezet door de Münsterse bisschop Bernhard von Galen. Ook werd het stadje, waarin de meeste huizen van hout waren, veelvuldig door brand geplaagd. In 1615 werd Lochem getroffen door de ergste stadsbrand in haar geschiedenis, alleen de kerk en een viertal huizen bleven staan.
Een nieuw, nu nog aanwezig, raadhuis werd in de jaren 1634-1640 gebouwd. De fraaie topgevels in de renaissancestijl zijn van de hand van de Zutphense stadsarchitect Emond Hellenraet. Elders in de stad zijn nog enkele 17e-eeuwse huizen te vinden.
Een belangrijke bloeiperiode kende Lochem rond de overgang van negentiende naar twintigste eeuw. Industrialisatie (leerfabrieken) en verbeterd vervoer (spoorlijn, stoomtram) brachten welvaart en groei. En een verlichte burgerij van industriëlen, notabelen en landeigenaren zorgde voor stadsuitbreiding, een schouwburg, een ziekenhuis. De in diezelfde periode begonnen agrarische coöperaties fuseerden in de twintigste eeuw hun kleine vestigingen in alle plattelandskernen allengs tot steeds grotere zuivel- (FrieslandCampina) en veevoederfabrieken (ForFarmers) en droegen zo bij aan een verdere industrialisatie van de stad Lochem.
